Kampania „Łapy precz od ul. Dąbrowszczaków”

Inicjatywa „Łapy Precz od ul. Dąbrowszczaków” działała w latach 2015-2019. Jej celem było uchronienie przed tzw. dekomunizacją nazwy warszawskiej ulicy Dąbrowszczaków upamiętniającej antyfaszystów i antyfaszystki z Polski walczących w hiszpańskiej wojnie domowej w ramach Brygad Międzynarodowych.

Przez pierwsze dwa lata kampania funkcjonowała nieformalnie, a w roku 2017 jej członkinie i członkowie utworzyli Stowarzyszenie Ochotnicy Wolności, aby sformalizować i usystematyzować dotychczasową działalność oraz poszerzyć zakres działań na polu lewicowej pamięci historycznej. Tym samym inicjatywa „Łapy precz od ul. Dąbrowszczaków” przekształciła się w kampanię Stowarzyszenia. W kwietniu 2019 roku Naczelny Sąd Administracyjny przywrócił nazwę ul. Dąbrowszczaków na mapę Warszawy, w związku z czym Stowarzyszenie kampanię zakończyło.

Na przestrzeni prawie czterech lat inicjatywa „Łapy Precz od ul. Dąbrowszczaków” przyczyniła się do przywrócenia społecznej pamięci o Dąbrowszczakach, a także do pobudzenia dyskusji publicznej w sprawie wymazywania pamięci o nich z przestrzeni miejskiej. Inicjatywa przypomniała także o wartościach i postawach, jakimi kierowali się antyfaszystowscy ochotnicy i ochotniczki z Polski i sprawiła, że ich walka została uznana przez współczesne ruchy lewicowe i antyfaszystowskie za element lewicowej tradycji.

Udało się to osiągnąć m.in. dzięki różnorodnym działaniom inicjatywy – pisaniu petycji, udziałowi w posiedzeniach komisji miejskich, organizowaniu pikiet, uroczystości rocznicowych i wydarzeń artystycznych, a także pisaniu tekstów publicystycznych.

Inicjatywa „Łapy precz od ul. Dąbrowszczaków” skupiła również uwagę warszawskich i ogólnopolskich mediów jako jedna z pierwszych inicjatyw sprzeciwiających się tzw. dekomunizacji. W 2017 roku inicjatywa wygrała „Stołek” – nagrodę czytelników Gazety Stołecznej. W tym samym roku przedstawiciele inicjatywy trafili na okładkę tej gazety. Przez kilka lat aktywności inicjatywy jej członkowie i członkinie udzielili w mediach kilkudziesięciu wypowiedzi, wywiadów, rozmów – zarówno w prasie, jak i radiu oraz telewizji.

W 2018 roku, gdy wojewoda mazowiecki, zgodnie z wytycznymi Instytutu Pamięci Narodowej, nakazał zmianę nazwy ul. Dąbrowszczaków, spór o jej zachowanie wkroczył na drogę administracyjną pomiędzy Miastem Stołecznym Warszawa a przedstawicielem władzy centralnej. Działalność inicjatywy skupiła się wówczas na przekonaniu radnych, by podjęli działania mające na celu przywrócenie na mapę warszawskiej Pragi ul. Dąbrowszczaków. Ostatecznie decyzja wojewody została przez władze Warszawy zaskarżona i skierowana do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego, który przywrócił nazwę ulicy. W kwietniu 2019 roku decyzję tę potwierdził Naczelny Sąd Administracyjny. Działalność Inicjatywy „Łapy precz od ul. Dąbrowszczaków” niewątpliwie przyczyniła się do podjęcia przez władze miasta kroków w celu przywrócenia nazwy ulicy.

Dalsza działalność mająca na celu upamiętnienie Dąbrowszczaków prowadzona jest pod szyldem Stowarzyszenia Ochotnicy Wolności.

Kalendarium wydarzeń

  • 24 czerwca 2015

    Zespół ds. Nazewnictwa Miejskiego pozytywnie zaopiniował zmianę nazwy ul. Dąbrowszczaków. Temat ten był dyskutowany na Komisji ds. Nazewnictwa Miejskiego. Po opisaniu sprawy przez lokalne media zawiązuje się inicjatywa „Łapy precz od ulicy Dąbrowszczaków".

  • 9 lipca 2015

    Przedstawiciele inicjatywy „Łapy precz od ul. Dąbrowszczaków" uczestniczą w posiedzeniu Rady Miasta i przekazują przewodniczącej Ewie Malinowskiej-Grupińskiej apel o zachowanie ul. Dąbrowszczaków.

  • 28 stycznia 2016

    Udział przedstawicieli inicjatywy „Łapy precz od ul. Dąbrowszczaków" w posiedzeniu Komisji ds. Nazewnictwa Miejskiego. Przekazano radnym apel z podpisem ponad tysiąca osób w obronie ul. nazwy Dąbrowszczaków.

  • 5 kwietnia 2016

    Sejm jednogłośnie przyjmuje tzw. "ustawę dekomunizacyjną" czyli ustawę "o zakazie propagowania komunizmu lub innego ustroju totalitarnego przez nazwy jednostek organizacyjnych, jednostek pomocniczych gminy, budowli, obiektów i urządzeń użyteczności publicznej oraz pomniki".

  • 24 kwietnia 2016

    Inicjatywa "Łapy precz..." inicjuje akcję wysyłania apeli do warszawskich radnych o zachowanie ulicy Dąbrowszczaków w obliczu przegłosowania przez Sejm tzw. "ustawy dekomunizacyjnej".

    Treść apelu.

  • 11 maja 2016

    Udział przedstawicieli inicjatywy „Łapy precz od ul. Dąbrowszczaków" w posiedzeniu Komisji ds. Nazewnictwa Miejskiego.

    Relacja w Gazecie Stołecznej.

  • Wrzesień 2016

    Przepisy "ustawy  dekomunizacyjnej” wchodzą w życie. Władze samorządowe mają 12 miesięcy na zmiany nazw ulic.

  • 8 września 2016

    Akcja protestacyjna pod "Przystankiem Historia" Instytutu Pamięci Narodowej. "¡No pasarán! Dość zakłamywania historii!" . Wydarzenie zorganizowane przez "Łapy precz..."  wspólnie z Warszawskim Chórem Rewolucyjnym „Warszawianka” w 80. rocznicę utworzenia „Grupy 36-ściu im. J. Dąbrowskiego”.

  • 14 września 2016

    Udział przedstawicieli inicjatywy „Łapy precz od ul. Dąbrowszczaków" w posiedzeniu Komisji ds. Nazewnictwa Miejskiego.

  • ul. Dąbrowszczaków

    Październik-listopad 2016

    Zbiórka podpisów wśród mieszkańców ulicy Dąbrowszczaków i okolic pod petycją do Rady m.st. Warszawy z apelem o nie wpisywanie ul. Dąbrowszczaków na listę nazw do tzw. "dekomunizacji".
    Petycję podpisuje blisko 1700 mieszkanek i mieszkańców ul. Dąbrowszczaków i jej okolicy. Złożeniu petycji towarzyszy konferencja prasowa. Zbiórka została przeprowadzona przez Inicjatywę Łapy Precz od ul. Dąbrowszczaków oraz warszawski oddział Partii Razem.

  • Maj 2017

    Formalizacja działalności - na bazie inicjatywy Łapy precz „dekomunizacji” od ul. Dąbrowszczaków” powstaje Stowarzyszenie Ochotnicy Wolności. Równocześnie klub radnych PO przedstawia listę ulic do „dekomunizacji”.  Nie ma wśród nich ul. Dąbrowszczaków.

  • 6 września 2017

    Przekazanie Wojewodzie Mazowieckiemu listu otwartego ws. zachowania nazwy ul. Dąbrowszczaków w Warszawie. Pod apelem wystosowanym przez Stowarzyszenie Ochotnicy Wolności / Inicjatywę Łapy precz od ul. Dąbrowszczaków podpisało się ponad 100 osób ze świata nauki i kultury z Polski i zagranicy. Przekazaniu listu towarzyszyła konferencja prasowa.

    Treść listu.

  • 27 listopada 2017

    Wojewoda Mazowiecki wydaje decyzję o zmianie nazw 47 warszawskich ulic. Wśród nich jest ul. Dąbrowszczaków, która od tej pory staje się ul. Sawinkowa.

  • Grudzień 2017

    Wystąpienie członków Stowarzyszenia na sesji Rady m.st. Warszawy przed głosowaniem ws. zaskarżenia decyzji wojewody.
    Wizyta na posiedzeniu Komisji Infrastruktury Rady Dzielnicy Praga Północ, gdzie na nasz wniosek zostaje podjęte stanowisko za zachowaniem nazwy ulicy Dąbrowszczaków.


    Rada m.st. Warszawy podejmuje uchwały o zaskarżeniu zarządzeń zastępczych wojewody do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego.

  • 20 stycznia 2018

    Tabliczki z nazwą ulicy Dąbrowszczaków zostają zdemontowane. Od tego momentu obowiązuje nazwa narzucona przez Wojewodę Mazowieckiego - ul. Borysa Sawinkowa.

  • 30 maja 2018

    Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie uchyla decyzję Wojewody Mazowieckiego o zmianie nazwy ul. Dąbrowszczaków na warszawskiej Pradze. Sąd rozpatrywał sprawę na wniosek władz Warszawy, które zaskarżyły decyzję wojewody. Na tym etapie wyrok nie jest prawomocny - Wojewoda odwołuje się od decyzji do Naczelnego Sądu Administracyjnego. Do czasu ostatecznej decyzji władze miasta wstrzymują się z  przywróceniem tabliczek z właściwą nazwą ulicy.

  • 10 kwietnia 2019

    Naczelny Sąd Administracyjny oddala skargę kasacyjną Wojewody Mazowieckiego, podtrzymując tym samym decyzję Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego, i przywraca nazwę ulicy Dąbrowszczaków na mapę Warszawy. Przedstawiciele i przedstawicielki Stowarzyszenia Ochotnicy Wolności i Inicjatywy Łapy precz od ul. Dąbrowszczaków są obecni na sali sądowej podczas odczytywania decyzji Sądu.

  • 25 kwietnia 2019

    Tabliczki z nazwą ulicy Dąbrowszczaków wracają na swoje miejsce. Kampania "Łapy precz od ul. Dąbrowszczaków" dobiega końca.