Historia
Materiały popularyzujące wiedzę historyczną o Dąbrowszczakach, recenzje publikacji ich dotyczących
Walki nad Jaramą. Wspomnienia Dąbrowszczaka
Wspomnienia Dąbrowszczaka Jana Bernarda dotyczące walk polskiego batalionu im. Jarosława Dąbrowskiego nad rzeką Jarama w lutym 1937 roku.
“Było to 8 lutego 1937. Z rana przeprowadziliśmy manewry polowe za Argandą w obecności generała…”
Pierwszy maja u Dąbrowszczaków
1 maja 1937 roku w miejscowości Cabanillas del Campo odbyła się pierwszomajowa uroczystość w batalionie Dąbrowszczaków. Wówczas został im przekazany słynny sztandar od KPP z hasłem „Najlepszym synom ludu polskiego – Za wolność Waszą i naszą”. W wydarzeniu brali udział mieszkańcy miejscowości, razem z którymi następnie urządzono festyn.
Olga Preiss
Olga Preiss to jedna z niewielu osób z Polski, które dołączyły w Hiszpanii do antyfaszystowskich milicji POUM. Urodziła się w październiku 1907 roku w Stryju (obecnie w Ukrainie) w mieszczańskiej rodzinie żydowskiej. W 1926 roku wyjechała do Paryża na studia medyczne, dzięki którym została lekarką.
Krwawe walki Dąbrowszczaków nad Jaramą
13 grudnia 1937 roku, 85 lat temu, Dąbrowszczacy stoczyli krwawe walki podczas bitwy nad Jaramą. Poległo i zostało rannych około 170 z nich. Dąbrowszczakom wydano polecenie zaatakowania wzgórza obsadzonego przez frankistów, aby odciążyć newralgiczny odcinek broniony przez XI Brygadę Międzynarodową.
Sala Grünstein
Sala Grünstein, ochotniczka służb medycznych Brygad Międzynarodowych. Urodziła się w 1912 roku w Wieluniu. W 1932 roku udała się do Paryża, by podjąć studia, dzięki którym została bakteriolożką oraz chemiczką. W tym okresie działała w lewicowej organizacji żydowskich studentów “Kampf”.
Gabriel Ersler
Gabriel Ersler (1913–2005) urodził się we Włocławku, studiował medycynę w Berlinie do 1933 roku, następnie do 1936 roku w Bernie, gdzie sympatyzował z Socjaldemokratyczną Partią Szwajcarii. Do Hiszpanii przybył we wrześniu 1937.
Marcel Langer
Marcel (Mendel) Langer urodził się w 1903 roku w Szczucinie w ówczesnej Galicji, wychował się w Tarnowie. Jego ojciec należał do Bundu. W 1920 roku rodzina emigruje do Palestyny, gdzie Marcel podejmuje pracę w warsztatach kolejowych w Hajfie.
Dąbrowszczacy w walkach o Almadrones
85 lat temu, 2 stycznia 1937 roku, w walkach o miasteczko Almadrones poległ Antek Kochanek, dowódca Batalionu Dąbrowskiego, działacz związkowy wśród polskiej emigracji robotniczej we Francji. Był jednym z pierwszych ochotników Polskich, który przybył do Hiszpanii, by stanąć do walki z faszyzmem.
Sant Pere de Torrelló
15 grudnia 1938 Dąbrowszczacy postanowili zorganizować w miasteczku Sant Pere de Torrelló Wielki Festiwal Narodowości XIII Brygady Międzynarodowej im. J. Dąbrowskiego. W skład Brygady wchodzili ochotnicy narodowości polskiej, żydowskiej, węgierskiej, ukraińskiej, białoruskiej, litewskiej i łotewskiej.
Cristina Kon-Rabe
Cristina Kon-Rabe urodziła się w Warszawie w 1911 roku. Związała się z hiszpańskim działaczem anarchistycznym Mateo Baruta Vilà, sekretarzem Federiki Montesny – ikoną hiszpańskiego anarchizmu i feminizmu, pierwszą kobietą na stanowisku ministra w Hiszpanii, które zajęła w trakcie wojny.
Jakobo Macharowski
Jakobo Macharowski – polsko-żydowski porucznik anarchosyndykalistycznej brygady. Macharowski urodził się w 1903 roku w Łodzi. Jeszcze jako dziecko wyemigrował z rodzicami do Francji. Na początku lat 30. zamieszkał w Barcelonie, gdzie otworzył własny warsztat naprawy maszyn do pisania.
Adela Korn
Adela Korn urodziła się w 1909 roku w Krakowie, z zawodu była krawcową. Pod koniec lat 20. w poszukiwaniu pracy wyjechała do Belgii, gdzie następnie działała w związku zawodowym modniarek oraz w lewicowych organizacjach. Przed wyjazdem do Hiszpanii w marcu 1937 roku wstąpiła od Komunistycznej Partii Belgii.
Dorota Lorska
Dorota Lorska (z d. Goldszajder) urodziła się w 1913 roku w Kielcach. W 1930 roku wyjechała na studia do Pragi, gdzie ukończyła wydział lekarski na Uniwersytecie Karola. Od wczesnych lat młodości przejawiała zainteresowanie walką ruchu robotniczego, pozostawała jednak bezpartyjna. W 1937 roku wzięła fikcyjny ślub, aby jako Dora Klein móc zmienić obywatelstwo i wyjechać legalnie do Hiszpanii ze szpitalem polowym im. Jana Amosa Komeńskiego.
Zofia Szleyen
Zofia Szleyen urodziła się w 1904 roku w Łodzi, na Uniwersytecie Jagiellońskim ukończyła studia chemiczne, następnie pracowała w laboratorium chemiczno-analitycznym oraz w szpitalu w Łodzi. Członkini Związku Zawodowego Chemików i Bakteriologów. Sympatyzowała z ruchem komunistycznym. Pisała artykuły do prasy. W maju 1937 wyruszyła do Hiszpanii
Krwawe walki kompanii Botwina pod wzgórzem Sierra Quemada
16 lutego 1938 roku Dąbrowszczacy skierowani na front Estremadurski otrzymali zadanie zdobycia frankistowskich pozycji na wzgórzach Sierra Quemada pod miejscowością Peraleda del Zaucejo. Bitwa była jednocześnie chrztem bojowym dla nowopowstałej w ramach Batalionu Palafoxa żydowskiej Kompanii im. Naftalego Botwina
Judyta Zimmer
Judyta Zimmer „Duszka” urodziła się w 1908 roku w Złoczowie (obecnie Ukraina), w 1930 roku wyjeżdża do Francji, aby rozpocząć studia medyczne. Na miejscu wstępuje do związanego z komunistami Federacyjnego Związku Studentów oraz do młodzieżówki komunistycznej. Po zakończeniu studiów, w lutym 1937 roku przybywa do Hiszpanii, by wesprzeć Republikę w walce z faszyzmem.
Wiktor Alter i Antoni Zdanowski u Dąbrowszczaków w 1937 roku
Rozmawiamy o mało znanej historii dwutygodniowego pobytu liderów polskiego i żydowskiego ruchu socjalistycznego – Wiktora Altera (Bund) i Antoniego Zdanowskiego (PPS) w ogarniętej wojną z faszyzmem i rewolucją społeczną Hiszpanii.
Władysław Łękowski – polski esperantysta w Hiszpanii
Przybliżamy postać Władysława Łękowskiego – czołowego działacza lewicowego i robotniczego esperantyzmu w Warszawie, który poległ na froncie w Hiszpanii jako ochotnik brygady dąbrowszczaków.
Polscy ochotnicy po raz drugi
24 stycznia 1939, po raz drugi powołano do życia XIII Brygadę Międzynarodową im. Jarosława Dąbrowskiego. Gdy większość międzynarodowych ochotników i ochotniczek wskutek demobilizacji dotarła do swoich ojczyzn, wielu – nie mogąc opuścić Hiszpanii – powróciło do walk.
Recenzja książki „Dąbrowszczacy. Na świecie szanowani, w Polsce poniżani”
Obecnie w kraju wokół działalności Brygad Międzynarodowych ponownie zapanowała niezdrowa atmosfera. Dotyczy przeważnie spraw związanych z likwidacją ulic noszących nazwę polskich uczestników hiszpańskiej wojny domowej z lat 1936–1939. Na fali tych wydarzeń pojawiła się książka Piotra Ciszewskiego pt. „Dąbrowszczacy. Na świecie szanowani, w Polsce poniżani”.