Ruszyły badania mające potwierdzić lokalizację mogiły ochotników Brygad Międzynarodowych w Madrycie ze szczątkami 451 żołnierzy – w tym 14 Dąbrowszczaków.
W 1941 roku frankistowskie władze dokonały profanacji cmentarza Brygad Międzynarodowych, dokonując ekshumacji i przeniesienia do zbiorowej mogiły szczątków interbrygadzistów. Jej lokalizacja przez ponad kolejne 80 lat pozostawała nieznana pomimo podejmowania licznych wysiłków w celu jej odnalezienia.
Gdy kilka miesięcy temu władze Madrytu ogłosiły plan zabudowy jednej z rozległych polan w pobliżu dawnego cmentarza Brygad Międzynarodowych, mieszkańcy dzielnicy rozpoczęli protesty – miasto chce wybudować tam obiekt gospodarczy służb oczyszczania miasta podczas gdy teren służy mieszkańcom do celów rekreacyjnych, a tego typu zabudowa w bezpośrednim sąsiedztwie bloków będzie dla nich uciążliwa.
Równocześnie istniały podejrzenia, że właśnie w tym miejscu może znajdować się mogiła międzynarodowych antyfaszystów. Dzięki wysiłkom mieszkańców i Asociación de Amigos de las Brigadas Internacionales udało dotrzeć się do wnuczki zarządcy cmentarza Brygad Międzynarodowych, która powołując się na opowiadania dziadka, potwierdziła lokalizację mogiły.
Zgodnie z Ustawą o Pamięci Demokratycznej w takiej sytuacji powinny zostać przeprowadzone badania mające na celu potwierdzenie lub wykluczenie istnienia mogiły w danym miejscu. Jednak władze Madrytu, które znajdują się obecnie w rękach prawicy, rozpoczęły obstrukcję: najpierw nie chciały dopuścić do badań, a gdy przeprowadzono ich pierwszy etap – odmawiały opublikowania raportu. Dopiero zgłoszenie do prokuratury podejrzenia o popełnieniu przestępstwa dotyczącego utrudniania dostępu do informacji publicznej sprawiło, że madryccy urzędnicy ujawnili raport. Ponieważ potwierdził on, że na wskazanym terenie może znajdować się mogiła Ministerstwo Polityki Terytorialnej i Pamięci Demokratycznej nakazało Madrytowi przeprowadzenie wykopalisk mających dać ostateczną odpowiedź.
Dziś rozpoczynają się wykopy, które potwierdzą lub wykluczą istnienie mogiły w tym miejscu. Są to pierwsze badania w celu jej odkrycia zarządzone przez państwo hiszpańskie. Stanowią one ważny etap w historii walki o podtrzymywanie pamięci o ochotnikach i ochotniczkach Brygad Międzynarodowych.
Jako Stowarzyszenie Ochotnicy Wolności monitorujemy sprawę od samego początku, zaangażowaliśmy się również w działania domagające się od madryckich władz przeprowadzenie badań.
Będziemy informować o rozwoju sytuacji.