Olga Preiss

Olga Preiss to jedna z niewielu osób z Polski, które dołączyły w Hiszpanii do antyfaszystowskich milicji POUM. Urodziła się w październiku 1907 roku w Stryju (obecnie w Ukrainie) w mieszczańskiej rodzinie żydowskiej. W 1926 roku wyjechała do Paryża na studia medyczne, dzięki którym została lekarką. Zajmowała się m.in. badaniem związków cholesterolu i niedoczynności tarczycy u dzieci. Obracała się również wśród paryskiej bohemy artystycznej, legendy mówią, że była modelką samego Picassa.


Gdy wybuchła hiszpańska wojna domowa niemal natychmiast wyjechała jako ochotniczka do Barcelony. Tam wstąpiła do antyfaszystowskiej milicji sformowanej przez antystalinowską i zbliżoną do trockizmu Partię Robotniczego Zjednoczenia Marksistowskiego (POUM). Została przydzielona do służby medycznej kolumny Miquel Pedrola razem z którą 15 września 1936 roku wyruszyła na front aragoński, gdzie przebywała do listopada. W tym czasie zaprzyjaźniła się m.in. z brytyjską poetką i trockistką Mary Low, która również walczyła w szeregach POUM.


Nie wiadomo do kiedy Olga przebywała w Hiszpanii. Niewykluczone, że być może musiała wyjechać w obawie przed represjami, jakie spadły na poumowców ze strony stalinowców kierujących republikańskim wywiadem wojskowym, który od połowy 1937 roku wykorzystywali również do atakowania politycznych przeciwników po lewej stronie. Do aresztów pod fałszywymi zarzutami trafiło wówczas kilku innych polskich ochotników z POUM. Wiadomo, że Olga Preiss powróciła do Francji, gdzie zmarła w 2002 roku.


Siostrą Olgi była znana komunistka Julia Brystygier, w okresie stalinizmu w Polsce pracująca w aparacie bezpieczeństwa, znana powszechnie jako „Krwawa Luna” (choć dziś wiadomo, że przydomek ten nadany został nie do końca sprawiedliwie). W 1972 roku, na krótko przed swoją śmiercią odwiedziła siostrę w Paryżu.