Dorota Lorska

Dorota Lorska (z d. Goldszajder) urodziła się w 1913 roku w Kielcach. W 1930 roku wyjechała na studia do Pragi, gdzie ukończyła wydział lekarski na Uniwersytecie Karola. Od wczesnych lat młodości przejawiała zainteresowanie walką ruchu robotniczego, pozostawała jednak bezpartyjna. W 1937 roku wzięła fikcyjny ślub, aby jako Dora Klein móc zmienić obywatelstwo i wyjechać legalnie do Hiszpanii ze szpitalem polowym im. Jana Amosa Komeńskiego.

Do Hiszpanii dotarła w sierpniu 1937 roku i jako lekarka podjęła pracę w Służbach Medycznych Brygad Międzynarodowych w szpitalach wojskowych w miejscowościach Benicassim, Mataró oraz Vich. W tym czasie przystępuje do Komunistycznej Partii Hiszpanii jednak wkrótce padły na nią podejrzenia o „trockizm” oraz o prowadzenie „działalności antypartyjnej” wraz z grupą innych lekarzy co spowodowało inwigilację jej ze strony kontrolowanego przez stalinistów wywiadu wojskowego. Dorota Lorska była jednak niezwykle popularna i lubiana przez swoich pacjentów – nie ograniczała się do pracy medycznej, ale uczestniczyła w życiu kulturalnym i towarzyskim szpitala, prowadziła kursy dla analfabetów, odwiedzała regularnie dzieci z pobliskiego sierocińca. Zyskała wówczas przydomek „la Dobra”.

Po ewakuacji z Hiszpanii do Francji w 1939 roku rozpoczęła pracę w podparyskim szpitalu oraz organizowała pomoc dla osadzonych w obozach internowania byłych ochotników Brygad Międzynarodowych (ona sama posiadając obywatelstwo czechosłowackie mogła legalnie przebywać we Francji). Wraz z wkroczeniem Niemców do Francji wstąpiła do ruchu oporu. W 1943 roku została aresztowana przez gestapo, a następnie wywieziona do Auschwitz. Ze względu na swoje kwalifikacje medyczne została wyselekcjonowana spośród przeznaczonych na cele eksperymentalne kobiet i skierowana do pracy w obozowym Instytucie Higieny SS. Opiekowała się więźniarkami i wstąpiła do obozowego ruchu oporu w ramach którego sporządzała meldunki o niemieckich eksperymentach medycznych. Dzięki jej aktywności jeszcze w trakcie wojny w polskiej prasie podziemnej ukazał się specjalny raport na ten temat, tzw. „Raport Sławy Klein”. Wyzwolenia doczekała w obozie Ravensbrück. W 1947 r. powróciła do Pragi.

W 1951 roku podczas politycznych czystek w Czechosłowacji została aresztowana pod fałszywym zarzutem szpiegostwa, podobnie jak kilku innych weteranów z Hiszpanii. Nie przyznała się do winy i odmówiła zeznawania na niekorzyść pozostałych oskarżonych w procesach pokazowych. Więzienie opuściła warunkowo w grudniu 1954. Do Polski przybyła w 1956 roku, gdzie poślubiła Andrzeja Lorskiego, również lekarza z Brygad Międzynarodowych. Zmarła w październiku 1965 roku. Jej bliscy napisali w nekrologu: „Odeszła od nas nasza najlepsza koleżanka, człowiek wielkiej dobroci, prawości i szlachetności, lekarz całym sercem oddany chorym”.